MUNDING KURU JEUNG MAUNG
KURU
Jaman baheula pisan. Harita teh keur
mangsa katiga sanget, mulan-malen panas ngentak-ngentak. Tatangkalan parerang
taya daunan, jukut taya nu jaradi. Kacaritakeun aya hiji munding kuru kacida,
tinda teu manggih hakaneun. Munding teh kacida susaheunana. Terus bae
sakaleumpang-leumpang ider-ideran kana saban-saban tegalan, weleh teu manggih
jukut nu alus nu ngemploh.
Eta munding leumpangna beuki jauh,
beuki jauh, terus kasasar ka leuweung, kana enggon maung kuru. Katenjo ku maung
kuru, cek dina pikirna.
Maung
|
:
|
“ geuning aya munding dungang-dangong semu susaheun.”
|
Tuluy
disampeurkeun ti tukangeunana bari digebah, pokna.
Maung
|
:
|
“ Tah geuning, aing sukur kacida eukeur mah kalaparan
haying nyatu ti kamari, ari ayeuna aya rejeki datang sorangan, milik teu
pahili-hili, bagja teu paala-ala.”
|
Maung
|
:
|
“Keur naon sia munding, nu matak aya di dieu di tempat
aing.”
|
Munding
ngawangsul bari kacida reuwaseunana, ngagebeg jeung ngadegdeg, sieuneun dihakan
ku eta maung pokna.
Munding
|
:
|
“ Bo Juragan, nu matak kuring aya di dieu teh, asal
kapidangdung susah neangan hakaneun, teu meunang bae, nya kasasar ka dieu.”
|
Maung
|
:
|
“Enya tong reuwas-reuwas, kumaha lamun kieu, ku sabab
maneh kacida pisan beugangna, ayeuna ku aing dibere jukut hakaneun nu
ngemploh hejo, supaya maneh lintuh. Tapi jangji, lamun maneh geus lintuh, ku
aing rek dihakan. Panuju?”
|
Munding
teh lila teu ngajawab, bingung. Ari teu dihakan eta jukut euweuh deui, ari
dihakan engke ari geus lintuh tangtu aing dihakan ku maung, pikirna sabil, seug
bae ngajawab, pokona kieu:
Munding
|
:
|
“ Mangga bae juragan, da kuring haying baranghakan”
|
|
|
|
Tuluy
ku maung dibawa ka sampalan lega sarta dituduhkeun ka munding
Maung
|
:
|
“Tuh di ditu, tapi maneh ati-ati, lamun geus lintuh
kudu bebeja ka aing.”
|
Munding
|
:
|
“ Mangga”
|
Munding
teh nyampeurkeun jukut nu harejo ngemploh, prak baranghakan sakama-kama bari
mikir-mikir, kumaha akalna, supaya ulah tepi dihakan ku maung kuru. Unggal poe
kitu bari mikir-mikir bari baranghakan teh.
Kacarita
eta maung neangna ka munding, sajumaah sakali. Barang geus sajumaah diteang,
katenjo eta munding geus lintuh meueusan, cek maung:
Maung
|
:
|
“Tah geuning geus rada lintuh.”
|
|
|
|
Tuluy
maung teh balikna deui ka tempatna.
Nepi
ka Jumaah deui diteang, ditenjo-tenjo ku manehna munding teh beuki lintuh bae.
Nepi ka tujuh Jumaah, munding teh mani nunggiring guriangan bangeting ku lintuh.
Munding teh ku maung disampeukeun dibawa nyarita, kieu pokna:
Maung
|
:
|
“ Tah geuning ayeuna mah maneh geus lintuh pisan, kari
aing kuru keneh bae. Kumaha ayeuna geus nepi ka pasini, ninggang ka subaya
urang, maneh teh bakal dihakan ku aing tea”
|
Munding
|
:
|
“Sumangga pisan teu aya halangannana, ngan manawi aya
idin juragan, neda permisi heula, haying papanggih jeung sobat bisi panasaran
heunteu papanggih heula jeung kuring.”
|
Maung
|
:
|
“Hade, tapi ulang lila teuing, ku aing didagoan.”
|
Munding
indit gagancangan, rek nepungan sobatna tapi teu puguh nu dijugjug, da memang
ngan nyingkahan bahla bae. Rek nepungan sobat soteh, api-api bae. Barang nepi
ka handapeun kai gede, munding ngahuleng ngadangong mikiran kasusah tea, kamana
nya los. Katempoeun ku hiji monyet mandahna ti luhur kai, tuluy eta monyet
turun nyampeurkeun ka munding bari nanya, pokna:
Monyet
|
:
|
“Keur naon Sakadang Munding aya di dideu, jeung semu nu
susah-susah teuing.”
|
Munding
|
:
|
“Beu Sakadang Monyet, enya bener pisan kula teh keur kasusahan.”
|
Monyet
|
:
|
“Na, kunaon?”
|
Barabat
munding nyarita ti barang neangan hakaneun bawaning lapar lila teu baranghakan,
nepi ka ayeuna manehna rek dihakan ku maung kuru. Imeut gemet teu aya nu
kaliwat. Pokna:
Munding
|
:
|
“Susah nyingkahannana eta balai.”
|
|
|
|
Monyet
mandah karunyaeun pisan ka munding, pokna ngomong
Monyet
|
:
|
“Ah Sakadang Munding, ari kitu mah, montong susah-susah
teuing, hayu bae jeung kula urang ka Sakadang Maung, tapi kula kudu tumpak
sampean.”
|
Munding
|
:
|
“Atuh Mangga” “Nuhun ari arek nulungan mah. Mangga
geura tumpak.”
|
Tuluy
Monyet tumpak
Eta
munding nyampeurkeun deui ka maung kuru tea. Gok patepung maung ngomong bari
ngorejat, pokna,
Maung
|
:
|
“Tah geuning Munding, sukur datang, asal hiji jadi dua.
Ayeuna mah aing tangtu seubeuh baranghakan. Naha maneh datang jeung monyet?”
|
Monyet
|
:
|
“Ayeuna, ieu munding ulah waka dihakan ku maneh, sabab
kudu beres kudu adil. Bener geus perjangjian tea mah, tapi teu aya saksina.
Ayeuna mah urang ngadeuheus heula Raja menta pangadilan, da urang teh aya nu
barus nguruskeun.”
|
Maung
|
:
|
“Ah teu pupuguh, silaing manjangkeun carita, pipilueun
kana urusan batur, da ieu munding geus milik dewek.”
|
Monyet
|
:
|
“Puguh ari kitu tea mah, tapi rasa kula kurang halal,
tacan sampurna sampean kudu ngahakan ieu munding. Ari geus meunang putusan di
nu agung mah, boro-boro munding nu geus pasti, dalah awak kula oge dihakan
taya halangan.”
|
Maung
|
:
|
“Atuh hayu ari kitu mah/”
|
Tuluy
tiluan indit ngadeuheus ka Raja
Barang
datang ka payuneun Raja, ari monyet tuluy ka pipir paseban, pura-pura hees bari
ngadengekeun omongna nu keur padu tea. Ari maung jeung munding terus ngadeuheus
ka Raja. Raja mariksa ka munding jeung ka maung,
Raja
|
:
|
“Eh maung jeung munding, rek naraon datang ngedeuheus
ka aing”
|
Maung
|
:
|
“Nu mawi kuring ngadeuheus rehing geus perjangjian
jeung ieu munding, asalna manehna kuru kacida teu manggih hakaneun,rhing
katiga banget, jukut paraeh. Barang kapanggih ku kuring, tuluy dituduhkeun ka
tegal nu jukutna hejo ngemploh, tapi kuring ka manehna jangji, lamun engke
manehna geus lintuh, manehna bade dihakan ku kuring. Manehna panujueun.
Kari-kari ayeuna manehna ngarobah kana jangji, embung dihakan ku kuring. Eta
sadaya-daya, nyuhunkeun putusan pangadilan Raja.”
|
Munding
|
:
|
“Ih kuring oge lain embung dihakan ku maung, ngan rasa
kuring tacan sampurna, lantaran eta jukut lain pelak manehna. Ari geus puguh
mah aya timbalan pangadilan, kuring kudu dihakan ku maung mangga teh teuing,
da moal kumerewed hate, ari geus puguh mah eleh padu ku maung.”
|
Raja
|
:
|
“Sanggeus ngadenge omongan maung jeung munding, tetela
munding nu eleh…”
|
Keur
kitu, bari rucang-riceng kawas nu tas hees, monyet asup ka pasamoan, pok
ngomong ka Raja
Monyet
|
:
|
“Ke Gamparan, eta perkara the ulah waka diputuskeun.
Kuring gaduh pihatur kieu.”
|
Raja
|
:
|
“Naon?”
|
Monyet
|
:
|
“Kuring bieu basa hees, ngimpi dikawinkeun ka putra
Gamparan, sarta misti kawin teh. Eta kumaha ayeuna putra Gamparan, ku kuring
dipenta rek dikawin.”
|
Raja
|
:
|
“Ih, mo temen aing boga minantu ka monyet da anak aing
mah putrid tur geulis.”
|
Monyet
|
:
|
“Atuh ari kitu mah munding teh teu kudu dihakan ku
maung, da eta jukut lain pelakna si maung kuru, sareng jangji munding jeung
si maung teu aya saksina.”
|
Raja
ngarasa monyet teh bener.
Raja
|
:
|
“Ke lanan, bisi aing salah dina bukuna salah ucapna,
urang teang heula.”
|
|
|
|
Prak
dibuka deui paririmbonna, diilik-ilik, terus Raja sasauran kieu:
Raja
|
:
|
“Eh, bener monyet, maneh maung nu…eleh dina ieu
perkara, heunteu kudu munding dihakan ku maneh, hiji eta jukut lain pelak
maneh, kadua perjangjian taya saksina. Jadi ayeuna eta perkjara
maneh….cupar.”
|
Monyet
|
:
|
“Sumuhun, ari kitu mah, impian kuring oge salah,
heunteu kudu kawin ka putra Gamparan, da lain layakna.”
|
Maung
balik ka tempatna, hatena ngunek-ngunek ka monyet.
Munding
salamet ku pitulung monyet. Monyet nyahoeun yen maung ngamusuh ka monyet. Nu
matak ayeuna monyet teh harirupna di luhur tangkal bae, luluncatan gagalacangan
da sieuneun ku maung. Ari maung mah kapan teu bisaeun naek.
No comments:
Post a Comment